Charakterystyka Sił Zbrojnych RP

Informacje zgodne ze stanem prawnym na dzień: 2011-08-03

Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej służą ochronie niepodległości państwa i niepodzielności jego terytorium oraz zapewnieniu bezpieczeństwa i nienaruszalności jego granic. Zachowują neutralność w sprawach politycznych oraz podlegają cywilnej
i demokratycznej kontroli. Najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych RP jest Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. W czasie pokoju sprawuje on zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej. Swoje zadania minister wykonuje przy pomocy Ministerstwa Obrony Narodowej, w skład którego wchodzi Sztab Generalny Wojska Polskiego.

Z jakich jednostek składa się wojsko?

W skład Sił Zbrojnych RP wchodzą:

·         wojska lądowe,

·         siły powietrzne,

·         marynarka wojenna,

·         wojska specjalne,

·         Żandarmeria Wojskowa,

·         służby specjalne.

Wojska lądowe

Stanowią trzon Sił Zbrojnych RP – 2/3 wszystkich żołnierzy.

Wojska lądowe składają się z następujących rodzajów wojsk:

·         wojsk pancernych i zmechanizowanych,

·         wojsk rakietowych i artylerii,

·         wojsk obrony przeciwlotniczej

·         wojsk inżynieryjnych,

·         wojsk chemicznych,

·         wojsk łączności i informatyki.

Ponadto w składzie wojsk lądowych znajdują się oddziały
i pododdziały rozpoznania i walki elektronicznej, działań psychologicznych i działań specjalnych oraz logistyki.

Siły powietrzne

Siły powietrzne są rodzajem sił zbrojnych przeznaczonym głównie do obrony przestrzeni powietrznej kraju. Funkcjonują one w ramach narodowego systemu obrony powietrznej, zintegrowanego
z systemem sojuszniczym oraz z właściwym europejskim systemem cywilno-wojskowym. Specjalnie wydzielone jednostki sił powietrznych mogą uczestniczyć w operacjach sojuszniczych poza granicami RP.

Siły powietrzne składają się z następujących rodzajów wojsk:

·         wojsk lotniczych odpowiedzialnych za funkcjonowanie jednostek latających,

·         wojsk przeciwlotniczych obrony powietrznej przeznaczonych do zwalczania środków napadu powietrznego przeciwnika
w powietrzu, jak również obrony jednostek wszystkich rodzajów sił zbrojnych, wybranych obiektów oraz stref,

·         wojsk radiotechnicznych przeznaczonych do prowadzenia ciągłego rozpoznania radiolokacyjnego oraz radiolokacyjnego zabezpieczenia działań sił powietrznych.

Marynarka Wojenna Rzeczypospolitej Polskiej

W strukturze marynarki wojennej wyodrębniamy:

·         Centrum Operacji Morskich – odpowiada ono za koordynację działań wszystkich jednostek wykonujących zadania na morzu,
w powietrzu i na lądzie,

·         3. Flotyllę Okrętów w Gdyni im. Komandora Bolesława Romanowskiego – jest ona uderzeniowym związkiem taktycznym marynarki wojennej, którego głównym zadaniem jest obrona polskich obszarów morskich, utrzymanie reżimu operacyjnego w przybrzeżnej strefie obrony oraz udział w obronie wybrzeża morskiego,

·         8. Flotyllę Obrony Wybrzeża w Świnoujściu – jest ona związkiem taktycznym, którego głównym zadaniem jest obrona polskich obszarów morskich, utrzymanie reżimu operacyjnego
w przybrzeżnej strefie obrony oraz udział w obronie wybrzeża morskiego,

·         Gdyńską Brygadę Lotnictwa Marynarki Wojennej im. kmdr. por. pil. Karola Trzaski-Durskiego ­– jest to związek taktyczny realizujący zadania ratownicze, rozpoznania, wskazywanie celów, poszukiwania i zwalczania okrętów podwodnych, kontroli czystości wód Bałtyku oraz zadania transportowe,

·         Oddział Zabezpieczenia Marynarki Wojennej – jest jednostką zabezpieczenia bojowego. Odpowiada za obronę i ochronę dowództwa i sztabu marynarki, jak również za funkcjonowanie Grupy Reagowania Kryzysowego Marynarki Wojennej w czasie pokoju i kryzysu,

·         Centrum Wsparcia Teleinformatycznego i Dowodzenia Marynarki Wojennej – jest jednostką zabezpieczenia operacyjnego. Odpowiada za całokształt przedsięwzięć związanych systemami łączności i informatyki marynarki wojennej,

·         Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej – zabezpiecza pod względem nawigacyjnym, hydrograficznym
i hydrometeorologicznym działania sił marynarki wojennej; zapewnia bezpieczeństwo użytkownikom morza,

·         Dywizjon Zabezpieczenia Hydrograficznego Marynarki Wojennej – wykonuje zadania z zakresu nawigacyjno-
-hydrograficznego zabezpieczenia działań sił marynarki wojennej.

Wojska specjalne

Przystąpienie Polski do NATO otworzyło nowe możliwości rozwoju wojsk specjalnych. Polskie siły specjalne zaczęły współdziałać częściej w ramach operacji sojuszniczych poza granicami kraju. Pojawiła się także koncepcja powołania w strukturach Sił Zbrojnych RP specjalnego dowództwa, któremu podporządkowane byłyby właśnie wojska specjalne. Dowództwo Wojsk Specjalnych (DWS) powołane zostało 1 stycznia 2007 roku. Jest ono specjalnym organem, który umożliwia dowódcy spełnianie funkcji dowodzenia
i zarządzania podległymi jednostkami wojsk specjalnych.

Dowództwu Wojsk Specjalnych podlegają:

·         Jednostka Wojskowa GROM,

·         1. Pułk Specjalny Komandosów,

·         Morska Jednostka Działań Specjalnych FORMOZA,

·         Jednostka Wsparcia Dowodzenia i Zabezpieczenia Wojsk Specjalnych.

Żandarmeria Wojskowa

Zadania Żandarmerii Wojskowej:

·         zapewnienie przestrzegania dyscypliny wojskowej,

·         ochranianie porządku publicznego na terenach i obiektach jednostek wojskowych oraz w miejscach publicznych,

·         ochranianie życia i zdrowia ludzi oraz mienia wojskowego przed zamachami naruszającymi te dobra,

·         wykrywanie przestępstw i wykroczeń, w tym skarbowych, popełnionych przez osoby, w stosunku do których Żandarmeria Wojskowa jest właściwa; ujawnianie i ściganie ich sprawców oraz ujawnianie i zabezpieczanie dowodów tych przestępstw
i wykroczeń,

·         zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń przez osoby, w stosunku do których Żandarmeria Wojskowa jest właściwa, oraz innym zjawiskom patologicznym, a w szczególności alkoholizmowi i narkomanii w siłach zbrojnych,

·         współdziałanie z polskimi i zagranicznymi organami i służbami właściwymi w sprawach bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz policjami wojskowymi,

·         zwalczanie klęsk żywiołowych, nadzwyczajnych zagrożeń środowiska i likwidowanie ich skutków oraz czynne uczestniczenie w akcjach poszukiwawczych, ratowniczych i humanitarnych, mających na celu ochronę życia i zdrowia oraz mienia,

·         wykonywanie innych zadań określonych w odrębnych przepisach.

Służby specjalne

Służby specjalne – ogólna nazwa opisująca instytucje, które prowadzą działania operacyjno-rozpoznawcze o charakterze niejawnym wewnątrz kraju.

Służby specjalne można podzielić na dwie zasadnicze grupy:
służby informacyjno-wywiadowcze, których podstawowym zadaniem jest pozyskiwanie cennych informacji o strategicznym znaczeniu oraz czasami dezinformowanie analogicznych służb wrogich państw,
służby policyjno-prewencyjne, których zadaniem jest ochrona bezpieczeństwa wewnętrznego zarówno w sensie bezpieczeństwa osobistego obywateli danego kraju, jak i zapewnianie bezpieczeństwa i stabilności władzy.

W skład służb specjalnych wchodzą:

·         Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ABW),

·         Agencja Wywiadu (AW),

·         Centralne Biuro Antykorupcyjne (CBA),

·         Służba Kontrwywiadu Wojskowego (SKW), 

·         Służba Wywiadu Wojskowego od 2006 r. (SWW).